Zarejestruj    Zaloguj    Dział    FAQ

Strona główna forum » Grodziska Świętokrzyskie » Książnice Grodzisko




Utwórz nowy wątek Odpowiedz w wątku  [ Posty: 1 ] 
 
Autor Wiadomość
 Tytuł: Opis
 Post Napisane: niedziela, 28 kwietnia 2019, 19:59 
Offline
Avatar użytkownika

Dołączył(a): piątek, 15 lipca 2016, 15:43
Posty: 39258
Stanowisko 2 w Książnicach, gm. Pacanów położone jest na wierzchołku jednego z przykrytych warstwą lessu niewielkich wzniesień, we wschodniej części Garbu Pińczowskiego (AZP 95-67: 100). Od południa i zachodu wzniesienie opływa bezimienny ciek, tworzący wyraźną dolinę. Od północy teren płynnie opada w kierunku szosy relacji Kraków – Sandomierz.

Stanowisko zostało odkryte przez Jana Machnika i Leszka Gajewskiego w 1955 r. W roku 1993, Andrzej i Barbara Matogowie przeprowadzili badania powierzchniowe w obrębie wsi Książnice i założyli kartę AZP stanowiska. Kierowane przez Stanisława Wilka badania wykopaliskowe stanowiska trwają z niewielkimi przerwami od 2001 roku. W ciągu trzynastu sezonów badawczych (2001/2002, 2003-2006, 2008, 2010-2016), odkryto wielokulturowy kompleks osadniczo-funeralny z eneolitu i wczesnej epoki brązu, na który składają się: cmentarzysko kultury lubelsko-wołyńskiej, rozległa osada kultury pucharów lejkowatych, cmentarzysko kultury złockiej, osada z mieszanymi materiałami amforowo-złockimi, nekropola kultury ceramiki sznurowej, cmentarzysko oraz osada z rowem kultury mierzanowickiej (Wilk 2013; 2014a; 2014b). Rozpoznanie geofizyczne stanowiska 2 w Książnicach przeprowadzone zostało w latach 2008- 2014. Pierwsze badania wykonał zespół pod kierownictwem Łukasza Porzuczka. We wrześniu 2008 roku wstępną prospekcją objęto kwadrat o powierzchni 2500 m2. Następnie, w październiku 2009 roku, przebadano kolejne 10 000 m2, zlokalizowane w centralnej części wzniesienia. Do badań magnetycznych użyto magnetometru cezowego z funkcją pomiaru gradientu (Porzuczek 2009). W latach 2011, 2012 oraz 2014 prospekcję geofizyczną na terenie stanowiska prowadził zespół pod kierownictwem Piotra Wronieckiego. W badaniach zastosowano metodę pomiarów magnetycznych. W ciągu trzech lat, pomiarami pokryto obszar 2,5 ha zlokalizowany na szczycie wzniesienia, które opada stopniowo w kierunku południowym. Ostateczny zasięg przebadanego terenu ograniczony jest od północy sadami, a od południa i wschodu uprawami. Każdorazowo pomiary wykonywane były w trakcie trwania badań wykopaliskowych, co również miało wpływ na czytelność niektórych struktur podpowierzchniowych w rejonie, bezpośrednio sąsiadującym z miejscem badań (Wroniecki 2015). Wyniki badań poddano interpretacji opartej o doświadczenia stosowanie technik geofizycznych w podobnych warunkach glebowych (Wroniecki 2012) oraz wiedzę o kategoriach spodziewanych obiektów archeologicznych na podstawie prac wykopaliskowych.

W efekcie odkryto dużą ilość różnorodnych anomalii (Ryc. 1: A), z których część udało się pozytywnie zweryfikować w toku prowadzonych badań wykopaliskowych. Do najciekawszych pozytywnie zweryfikowanych anomalii należą:
- groby kultury lubelsko-wołyńskiej tworzące zachodnie pole grzebalne cmentarzyska,
- groby niszowe kultury złockiej i kultury ceramiki sznurowej,
- rów kultury mierzanowickiej.

Pięć grobów wchodzących w skład zachodniego pola grzebalnego cmentarzyska kultury lubelsko-wołyńskiej zarysowało się na planie wykonanym przez Ł. Porzuczka w 2009 roku, jako skupisko anomalii o kształtach przypominających wydłużone po kierunku północ-południe prostokąty bądź owale. Obiecujące wyniki prospekcji geofizycznej z 2009 roku skłoniły autora badań do przeprowadzenia na tym terenie prac wykopaliskowych w sezonach 2010 i 2012. W efekcie odkryto skupisko ośmiu grobów kultury lubelsko-wołyńskiej.

Konstrukcje niszowe kultury złockiej i kultury ceramiki sznurowej należą do bardzo trudnych do zinterpretowania obiektów. Na planach prezentujących wyniki badań geofizycznych najczęściej mogą być widoczne tylko szyby wejściowe do nisz, które podobnie jak większość klasycznych obiektów wziemnych na lessach, prezentują się jako niewielkie pozytywne anomalie magnetyczne. Przypuszczano natomiast, że nisze które zalegają głębiej pod ziemią nie powinny byc źródłem anomalii. Tym większą niespodzianką było pozytywne zweryfikowanie anomalii wstępnie interpretowanej jako nisza grobu 4 KCS, zlokalizowanej w południowej części przebadanego obszaru. Anomalia ta prezentowała się jako nieregularne, niewielkie podwyższenie pola magnetycznego (Ryc. 2). Niestety, wejście do niszy było nieczytelne w danych geofizycznych, ponieważ znajdowało się w zasięgu sygnału, który generował pobliski słup wysokiego napięcia. Ponadto, w obrębie wykopów V/15 i I/16, zlokalizowanych kilkadziesiąt metrów na wschód od przebadanej partii stanowiska, w miejscu zarejestrowanych anomalii udało się odkryć następny grób niszowy KCS oraz dwie kolejne konstrukcje niszowe KZ. Do najbardziej interesujących odkryć na stanowisku 2 w Książnicach należy rów o nieckowatym przekroju, miąższości 30-75 cm, datowany na w fazę wczesną KM, którego trzy odcinki o łącznej długości ok. 48 m (z dwoma przejściami) przebadano wykopaliskowo w latach 2006 i 2008 w N i E partii zbadanej części stanowiska (Wilk 2014a). Prospekcja magnetyczna przeprowadzona w sierpniu 2012 roku potwierdziła obecność rowu w południowej i zachodniej części stanowiska. Zarejestrowany fragment rowu składa się z trzech dobrze widocznych krzywoliniowych anomalii o łącznej długości ok. 53 m w części południowej i anomalii o długości ok. 40 m w części zachodniej. Na podstawie wyników badań wykopaliskowych i prospekcji geofizycznej można pokusić się o wstępną rekonstrukcję tego założenia, które ma kształt nieregularnego owalu, średnicę ok. 190 m i przechodzi przez środek wzniesienia, na którym położone jest stanowisko. Przykład dobrego współdziałania metody magnetycznej i wykopaliskowej w celu rozpoznania struktur pradziejowych stanowiska 2 w Książnicach, stanowi ważny element oceny skuteczności badań nieinwazyjnych na terenach lessowych. Jednocześnie, przytoczone wyżej studia przypadków, potwierdzają potencjał poszczególnych kategorii obiektów (osadniczych, grobów płaskich, niszowych) do generowania zróżnicowanych anomalii magnetycznych, co może w przyszłości przyczynić się zbudowania powszechnego klucza interpretacyjnego na innych, analogicznych stanowiskach archeologicznych

Źródło: Stanowisko 2 w Książnicach, woj. świętokrzyskie. Badania geofizyczne kompleksu sepulkralno-osadniczego z neolitu i wczesnej epoki brązu, S. Wilk, P. Wroniecki, str. 115-117 [w:] Metedy geofizyczne w Archeologii Polskiej 2016, red. M. Furmanek, T. Herbich, M. Mackiewicz, Wrocław 2016

_________________
Obrazek


Góra 
 Zobacz profil  
 
 Tytuł:
 Post Napisane: niedziela, 28 kwietnia 2019, 19:59 
 


Góra 
  
 
Wyświetl posty nie starsze niż:  Sortuj wg  
 
Utwórz nowy wątek Odpowiedz w wątku  [ Posty: 1 ] 

Strona główna forum » Grodziska Świętokrzyskie » Książnice Grodzisko


Kto przegląda forum

Użytkownicy przeglądający ten dział: Brak zidentyfikowanych użytkowników i 1 gość

 
 

 
Nie możesz rozpoczynać nowych wątków
Nie możesz odpowiadać w wątkach
Nie możesz edytować swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz dodawać załączników

Skocz do:  
cron
To forum działa w systemie phorum.pl
Masz pomysł na forum? Załóż forum za darmo!
Forum narusza regulamin? Powiadom nas o tym!
Tłumaczenie phpBB3.PL