|
|
Grodziska Polski
|
|
Teraz jest czwartek, 28 marca 2024, 12:47 Strefa czasowa: UTC
|
Strona 1 z 1
|
[ Posty: 3 ] |
|
Autor |
Wiadomość |
hadesssloakoon
|
Tytuł: Opis Napisane: poniedziałek, 20 lutego 2017, 13:26 |
|
Dołączył(a): piątek, 15 lipca 2016, 15:43 Posty: 39258
|
Grodzisko jest wyjątkowym przykładem grodu usytuowanego na „wyspie“ wśród rozległych bagien i torfowisk, cennym przykładem architektury wczesnośredniowiecznej typu refugialnego (schronieniowego) . Składa się z majdanu, który otoczały dwa dookolne wały, dodatkowych dwóch odcinkowych wałów-nasypów zaporowych i rowów-fos. Stanowi unikatowy element w krajobrazie Poleskiego Parku Narodowego.
Usytuowanie i opis
Grodzisko leży w północnej części miejscowości Tarnów, ok. 700 m w linii prostej na północny zachód od zabudowań wsi Aleksandrówka. Znajduje się w obrębie kompleksu bagien o nazwie "Bagno Staw ", na terenie Poleskiego Parku Narodowego. Nazwa lokalna obiektu to "Wały". Grodzisko o powierzchni ok. 1 ha, położone jest na niewielkiej „wysepca” (tzw. grądzie) usytuowanej w północnej części torfowiska „Bagno Staw”, które należy do tzw. torfowisk niskich, gdzie występujące torfy mają miąższość od 0,2 do 3 m. Torfowisko jest odwadniane przez wody rzeki Włodawki, której początek znajduje się przypuszczalnie w tym rejonie. Obiekt składa się z dwóch pierścieniowatych nasypów i fos (ze względu na niewielkie ich głębokości bardziej adekwatne jest określenie rowy) które zamykały przestrzeń majdanu o powierzchni ok. 0,4 ha. Wały były usytuowane względem siebie w odległości 2-3 m i przedzielone rowem. Majdan ma dość wyrównaną powierzchnię, z niewielkim spadkiem w kierunku południowym, gdzie znajduje się niewielkie obniżenie. Od strony północnej grodzisko zabezpieczały dwa kolejne, odcinkowe nasypy wraz z otaczającymi je rowami. Najmniej czytelne są wały od strony zachodniej, które uległy rozmyciu i gwałtownej ekspansji roślinności bagiennej (turzyce). W części północno-zachodniej widoczne jest obniżenie w przebiegu wału zewnętrznego identyfikowane z wejściem na teren grodziska.
Historia
Gród na terenie dzisiejszej wsi Tarnów funkcjonował we wczesnym średniowieczu (VIII – XI w.). Pełnił funkcję okresowego schronienia, na które składały się przede wszystkim naturalne walory miejsca (bagno) a tylko w niewielkim stopniu intencjonalnie wzniesione umocnienia w postaci nasypów ziemnych i rowów. Grodzisko jest całkowicie anonimowe w przekazach pisanych. Odkryte zostało w 1961 i wprowadzone do literatury w 1964 roku przez Stanisława Skibińskiego.
Stan i wyniki badań
Prace archeologiczne na grodzisku zostały przeprowadzone pod kierunkiem Tomasza Dzieńkowskiego w 2006 r. Założono 9 wykopów badawczych przecinających na osi N-S majdan grodziska, wały oraz fosy. Plan sytuacyjno-wysokościowy stanowiska wykonał Adam Medak w 2006 r. Badania powierzchniowe AZP na stanowisku przeprowadziła Halina Wróbel w 1986 r. W wyniku badań rozpoznano struktury czterech wałów i rowów. Wały-nasypy charakteryzowały się jednolitą, ziemną strukturą i zbliżonymi rozmiarami. Szerokość ich podstawy wynosiła od 4 do 6 m, natomiast zachowana wysokość wynosiła od 0,4 do 0,8 m. Pierwotna wysokość nasypów, których nie wzmacniano elementami drewnianymi, mogła szacunkowo wynosić do 1 – 2 m. Na niewielką wysokość wałów wskazują również stosunkowo małych rozmiarów rowy, z kopania których pozyskiwano ziemię do usypania nasypów. Na kulminacji wałów także nie zarejestrowano naziemnych zabezpieczeń w postaci palisady czy płotu. Taki wynik badań wskazuje, że zarówno wały-nasypy jak i rowy wykonane zostały przede wszystkim w celu odgrodzenia terenu i następnie jego ochrony przed zalewaniem wodą, natomiast bezpieczeństwo militarne pełniło tu raczej drugorzędną rolę. Na majdanie grodziska wystąpiła warstwa humusowa o miąższości zaledwie 0,2-0,3 m, która zawierała duże ilości zabytków ruchomych, a także odkryto dwie jamy o charakterze gospodarczym oraz bruk kamienny. Zarejestrowane jamy oraz materiały zabytkowe były skoncentrowane głównie w strefie przywałowej o szerokości 2-3 m, natomiast centrum majdanu grodziska pozostało puste. Rejonem gdzie poza zasadniczą częścią grodziska wystąpiły ślady osadnictwa był teren przy dwu północnych wałach. Stwierdzono tam sporą ilość zabytków ruchomych i intencjonalne zagłębienie przy wale. Brak śladów trwałej zabudowy oraz występowanie zabytków w warstwie humusowej wskazuje, że gród zamieszkiwany był okresowo, krótkotrwale, ale wielokrotnie. Podczas badań zebrano 547 zabytków ruchomych, wśród których dominują ułamki naczyń glinianych z wczesnego średniowiecza. Znaleziono ponadto kilka fragmentów naczyń pradziejowych ( w tym kultury łużyckiej) oraz kilkanaście fragmentów naczyń z XV-XVI wieku. Wystąpiły także odłupki krzemienne, kamienie, polepa, kości zwierzęce oraz haczykowata ostroga żelazna datowana na okres pomiędzy VIII a poł. X w.
Grodzisko jest dostępne dla zwiedzających wyłącznie po uprzednim uzgodnieniu z dyrekcją Poleskiego Parku Narodowego. Ze względu na bardzo bagniste otoczenie stanowiska, istnieje ryzyko niebezpieczeństwa. Źródło: https://zabytek.pl/pl/obiekty/grodzisko-1504
_________________
|
|
|
|
|
Reklama
|
Tytuł: Napisane: poniedziałek, 20 lutego 2017, 13:26 |
|
|
|
|
|
|
hadesssloakoon
|
Tytuł: Re: Opis Napisane: poniedziałek, 12 czerwca 2017, 14:53 |
|
Dołączył(a): piątek, 15 lipca 2016, 15:43 Posty: 39258
|
Grodzisko znane w literaturze jako:
- Tarnów - Wały
_________________
|
|
|
|
|
hadesssloakoon
|
Tytuł: Re: Opis Napisane: piątek, 2 lutego 2018, 13:49 |
|
Dołączył(a): piątek, 15 lipca 2016, 15:43 Posty: 39258
|
Opis:
Grodzisko położone jest na bagnie Staw Tarnowski, który to obszar znajduje się w granicach Poleskiego Parku Narodowego.
Grodzisko jest usytuowane na niewielkim wypiętrzeniu w północnej części bagna Staw Tarnowski wchodzącego w skład Poleskiego Parku Narodowego. Zbiornik ma powierzchnię około 230 ha i jest położony na wysokościach 177,1-178 m n.p.m. Torfowisko jest odwadniane przez wody rzeki Włodawki, której początek znajduje się na Bagnie Staw.
Stanowisko zostało odkryte w 1961 roku przez Stanisława Skibińskiego, a następnie zweryfikowane w ramach badań powierzchniowych AZP obszaru 75-88 prowadzonych w 1986 roku przez Halinę Wróbel. Pierwsze badania wykopaliskowe zostały przeprowadzone w 2006 roku przez Tomasza Dzieńkowskiego. Wykopy badawcze 1-8 były sytuowane w obrębie wałów I-IV i otaczających je rowów I-IV oraz na majdanie grodziska. Dodatkowo w celu większego rozpoznania obiektu wykonano 96 odwiertów świdrem ręcznym. Obszar badany archeologicznie i za pomocą odwiertów objął powierzchnię powyżej 3 arów. Wykop 1 (12 x 2 m) przeciął wał wewnętrzny I i rów I. Wykop 3 założono na wale II i rowie I, II. W wykopie 4 (12 x 2 m) rozpoznano wał i rów III. Wał IV zbadano w wykopie 8 (1,5 x 7 m). Wykopy 2 (10 x 7 m), 5 (10 x 2 m), 6 (10 x 2 m) i 7 (38 x 2 m) założono na majdanie obiektu. Grodzisko składa się z majdanu otoczonego dwoma pierścieniowatymi (lub zbliżonymi do owalu) nasypami-wałami i rowami oraz dwoma odcinkowymi nasypami i rowami zajmującymi łączną powierzchnię około 0,7 ha. Analiza NMT grodziska wskazuje na możliwość przebiegu jeszcze jednego dookolnego wału wysuniętego najbardziej na zewnątrz. Nie jest on widoczny w terenie. Wały odcinkowe wzniesiono od strony północnej obiektu. Przestrzeń zamknięta w obrębie wałów ma powierzchnię 0,4 ha. Od strony północno-zachodniej znajduje się obniżenie w przebiegu wałów identyfikowane z wejściem na grodzisko. Podstawową jednostką jest warstwa humusu o miąższości 0,2-0,3 m zawierająca relikty osadnicze (jamy użytkowe, zabytki ceramiczne i metalowe, kości zwierzęce). Warstwa wystąpiła na majdanie oraz w strefach międzywałowych. Umocnienia grodziska składały się z wałów oznaczonych nr I-II o przebiegu dookolnym i odcinkowych wałów III-IV. Usypano je z utworów mineralnych (piasku i mułku) pozyskanych przy kopaniu rowów i przemieszanych z humusem. Nasypy nie miały konstrukcji drewnianych. Wał I (nasyp wewnętrzny) o długości około 219 m miał szerokość podstawy wynoszącą od 4,6 do 5,8 m i zachowaną wysokość 1 m. Stok wewnętrzny nasypu był umocniony kamieniami, natomiast zewnętrzny obłożono materiałem ilastym. Wał II (nasyp zewnętrzny) o długości około 240 m był najmniej czytelny w rejonie zachodnim. Obiekt miał szerokość podstawy 4,8 m i zachowaną wysokość 0,5 m. Wał III (nasyp odcinkowy) o długości 38 m miał szerokość podstawy 5 m i płaski strop zbliżający go w przekroju do trapezowatego. Jego wysokość wynosiła 0,6 m. Wał IV (nasyp odcinkowy) uformowany na obrzeżu wyniesienia. Obiekt miał szerokość 3,5 m i wysokość 0,7 m. Rowy I-IV otaczające wały miały zbliżone parametry: szerokość 3-5 m i głębokość 0,5-1 m. Ich wypełnisko tworzyła warstwa namułów organicznych i szara, piaszczysto-gliniasta ziemia. W rejonie przywałowym zarejestrowano dwie jamy. Obiekt 1 miał zarys zbliżony do prostokątnego o szerokości do 1 m i głębokości 0,2 m. Obiekt 10 miał zarys elipsowaty o wymiarach 1,3 x ok. 2,2 m oraz głębokość 0,4 m. W południowej części grodu natrafiono na bruk kamienny (ob. 9) o niesprecyzowanej funkcji (palenisko? powierzchnia komunikacyjna?) i chronologii. U podnóża wału nr III zarejestrowano przegłębienie (js. 15) o szerokości 0,5 m, głębokości do 0,2 m oraz niepełnej długości 2 m, skąd pozyskano duże ilości materiałów (śmietnisko?). W trakcie badań nie udokumentowano przecinania się wałów, obiektów i warstw. Nie ma tym samym podstaw do zróżnicowania stratygraficznego i chronologicznego grodziska. Jedynie morfologia obiektu sugeruje, iż najpierw mogły powstać dwa wały koncentryczne (położenie nasypów względem siebie i ich struktura), zaś nasypy odcinkowe mogły zostać wykonane w późniejszym etapie użytkowania obiektu, ale ich analogiczna budowa sugeruje bezpośredni związek z poprzednimi. W trakcie badań pozyskano 547 sztuk zabytków, wśród których dominowała ceramika naczyniowa z okresu wczesnego średniowiecza. Wystąpiły ponadto ułamki naczyń pradziejowych, wczesnonowożytnych, odłupki krzemienne, kamienie, polepa, kości zwierzęce i ostroga żelazna (z haczykami zagiętymi do wnętrza). Datowanie ostrogi można odnieść do IX wieku. Chronologię grodziska określono za pomocą ceramiki naczyniowej, ostrogi i datowania termoluminescencyjnego (TL) ceramiki. Uzyskane daty TL: 883±59 A.D., 850±61 A.D. i 867±57 A.D., wskazują na 2. połowę IX wieku. W tych ramach mieszczą się także ustalenia chronologii ceramiki i ostrogi.
Badania archeologiczne:
- 2006 (badania wykopaliskowe) T. Dzieńkowskie
Miejsce przechowywania zbiorów:
- Muzeum Ziemi Chełmskiej w Chełmie
Źródło: http://atlasgrodzisk.pl/
_________________
|
|
|
|
|
Reklama
|
Tytuł: Napisane: piątek, 2 lutego 2018, 13:49 |
|
|
|
|
|
|
|
|
Strona 1 z 1
|
[ Posty: 3 ] |
|
Teraz jest czwartek, 28 marca 2024, 12:47 Strefa czasowa: UTC
Użytkownicy przeglądający ten dział: Brak zidentyfikowanych użytkowników i 1 gość |
|
|
|
Nie możesz rozpoczynać nowych wątków Nie możesz odpowiadać w wątkach Nie możesz edytować swoich postów Nie możesz usuwać swoich postów Nie możesz dodawać załączników
|
|
|