Zarejestruj    Zaloguj    Dział    FAQ

Strona główna forum » Grodziska Lubelskie » Chełm Grodzisko




Utwórz nowy wątek Odpowiedz w wątku  [ Posty: 3 ] 
 
Autor Wiadomość
 Tytuł: Opis
 Post Napisane: niedziela, 19 lutego 2017, 18:18 
Offline
Avatar użytkownika

Dołączył(a): piątek, 15 lipca 2016, 15:43
Posty: 39258
Zachowana w partii fundamentowej zabudowa „Wysokiej Górki” stanowi pozostałość grodu wzniesionego przez księcia halicko-włodzimierskiego Daniela w 1 poł. XIII w. Wyróżniała się innowacyjną i nie znaną w ówczesnej środkowej Europie formą założenia z obiektami mieszkalno-obronnym i sakralnym, usytuowanymi na dziedzińcu, w obrębie czworobocznych murów obwodowych z monumentalną bramą. Podkreślała dużą rangę ośrodka chełmskiego pod koniec wczesnego średniowiecza, jako stolicy księstwa i siedziby diecezji prawosławnej.

Usytuowanie i opis

Grodzisko „Wysoka Górka”, usytuowane jest w centralnej części miasta na kulminacji wyniesienia kredowego Góra Chełmska (221 m n.p.m.), zwanego potocznie „Górą Zamkową” lub „Górą Katedralną”. Wzgórze od zach. otacza rozległa dolina rzeki Uherki, od pd. i pn. pasma bagien i łąk błotnych obniżenia Uherki i nieistniejącej już dziś rzeki Darki. Relikty grodu usytuowane są na szczycie Góry Chełmskiej, w miejscu nasypu-kopca w kształcie czworokąta z zaokrąglonymi narożami o wymiarach ok. 40 X 60 m i wysokości 7 - 17 m o nazwie „Wysoka Górka”. Na jego powierzchni nie zachowały się relikty architektury, jedynie w partiach fundamentowych. Teren kopca jest obecnie zadbanym nieużytkiem porośniętym trawą i drzewami. W jego obrębie, w centralnej części, stoi tzw. Kopiec Niepodległości, a na obrzeżach stacje Drogi Krzyżowej. Poniżej nasypu, na pozostałej części wyniesienia Góry Chełmskiej, usytuowane są zabytkowe budowle o charakterze sakralnym: katedra grecko-katolicka z l.1735-1756 - obecnie bazylika pw. Narodzenia NMP , dawny klasztor bazyliański, pałac biskupi.

Historia

W pocz. XIII w. książę Daniel Romanowicz zajął teren dzisiejszego Chełma i włączył go, podobnie jak inne obszary między Wieprzem a Bugiem, do księstwa halicko-włodzimierskiego. W l.30-40.XIII w. wybudował na „Wysokiej Górce” gród, a w nim rezydencję i cerkiew św. Jana Złotoustego. Książę Daniel był również fundatorem cerkwi Bogurodzicy (przypuszczalnie w miejscu obecnej bazyliki) oraz dwóch o nieznanej lokalizacji - ŚŚ. Kosmy i Damiana oraz pw. Św. Trójcy. Gród uległ pożarowi w 1256 r., skutecznie bronił się podczas najazdów tatarskich w l. 1240 i 1259. Ok. l. 1240-1256 miała miejsce rozbudowa jego systemu obronnego. Po śmierci Daniela w 1264 r. (pochowany został w Chełmie w cerkwi Bogurodzicy), jeszcze do 1323 r. Chełm był w rękach Romanowiczów, ale tracił na znaczeniu, pod k. XIV w. ostatecznie włączony do Korony przez króla Władysława Jagiełłę. Zabudowania „Wysokiej Górki” zniszczone zostały pożarem w 1473 r. Na jej terenie w l. 1875-84 r. wystawiono cerkiew p.w. ŚŚ. Cyryla i Metodego. Rozebrano ją po I wojnie światowej, a na miejscu świątyni usypano tzw. Kopiec Niepodległości z krzyżem na szczycie.

Chełm wymienił J. Długosz jako gród istniejący już w XI wieku. Pierwsza wzmianka o miejscowości, zapisana w kronice halicko-wołyńskiej, pochodzi z 1223 roku i mówi o założeniu grodu przez księcia halickiego i wołyńskiego Daniela Romanowicza (1201-1264), który ok. 1240 r. przeniósł tu stolicę księstwa z Halicza oraz siedzibę diecezji prawosławnej z Uhruska. Zabudowania „Wysokiej Górki” zniszczył pożar w 1473 r. Za sprawą starosty chełmskiego Jerzego Krupskiego, na pocz. XVI w. wzniesiono na Górze Chełmskiej nowe zabudowania drewnianego warownego zamku bronionego częstokołem i basztami, wzmiankowanego w 1510, w inwentarzu z 1545 r., w 1578, od 1611 jako dwór starościński, opisany w lustracji z 1769 r. jako drewniany, widoczny poniżej „Wysokiej Górki” od strony miasta na sztychu T. Rakowieckiego z lat 1765-1780, zniszczonego pożarem w 1788 r.

Stan i wyniki badań

Pierwsze, amatorskie prace „wykopaliskowe” podjęto na „Wysokiej Górce” z inicjatywy biskupa Metodego Terleckiego już w roku 1640. Pierwsze badania archeologiczne prowadzili P. P. Pokryszkin (członek Imperatorskiej Komisji Archeologicznej) i F. Korałłow w l. 1910-1912, ich wyniki w 1954 r. opublikował P. A. Rappoport. Badania archeologiczno-architektoniczne zostały przeprowadzone w 1966 i 1968 r. przez J. Gurbę, A. Gardawskiego, I. Kutyłowską, W. Zina i W. Grabskiego. W 1984 oraz w l.1993-94 oraz 1996-97 prace badawcze lub nadzory archeologiczne prowadzili: S. Gołub, U. Ruszkowska, T. i W. Mazurkowie, T. Dzieńkowski; badania archeologiczne w 2001 r. oraz w l.2010-2013 (o charakterze interdyscyplinarnym) wykonali: A. Buko, T. Dzieńkowski i S. Gołub. Badania ujawniły, że kopiec „Wysokiej Górki”, tworzą warstwy nasypowe pochodzenia antropogenicznego o miąższości ok. 6-7 m, powstałe w wyniku dużej aktywności budowlanej, zwłaszcza w okresie wczesnego średniowiecza. Wyróżniono kilka faz jego użytkowania. Do najstarszej fazy, związanej z działalnością budowlaną księcia Daniela, należy konstrukcja samego nasypu o miąższości 2-2,5 m oraz w części pd.-wsch. wzniesienie na nim i wzdłuż jego krawędzi muru obwodowego, wyznaczającego kształt prostokątnego dziedzińca o wymiarach zewnętrznych 22 x 33 m i powierzchni ok.700 m2. Fundament tego muru o grub. ok. 2 m, zbudowany został z drobnych kamieni, układanych na przemian z warstwami twardej zaprawy wapiennej, powyżej z dużych bloków piaskowca, a ponad warstwą wyrównawczą — mur przechodził w część nadziemną, wykonaną w opus emplectum, z licami z ciosów zielonego glaukonitytu, układanych w regularne warstwy. W pn. części muru odsłonięto pozostałości monumentalnej bramy, z wjazdem utwardzonym płaskimi kamieniami zalanymi zaprawą i dwiema płaskimi lizenami opinającymi wewnętrzne mury. W obrębie muru obwodowego, pośrodku dziedzińca, stały dwa budynki, których pełnych namiarów nie rozpoznano. Oba ustawiono na jednej osi, przy czym wschodni obiekt, dwudzielny, można identyfikować z cerkwią św. Jana Złotoustego, sąsiedni - z wieżą(?) mieszkalno-obronną. W drugiej fazie użytkowania powstała w pn.-zach. partii zniszczonego już wówczas muru obwodowego- kwadratowa wieża o wym. 11 x 12 m. Mury budowli (1,5-1,6 m) wykonano z piaskowca szarego i glaukonitytu na zaprawie wapiennej. We wnętrzu udokumentowano 6 poziomów użytkowo-niwelacyjnych , z których najstarszy datowany jest na wiek XIII w., najmłodszy na 2 poł. XIV w. W tym czasie, w miejsce zniszczonego muru obwodowego, powstał wał obronny, który otoczył całość zabudowy nasypu, zbudowany z drewnianych skrzyń o szer. ok. 6 m, wypełnionych opoką kredową. Zbocza górki wyłożono gruzem opokowym, tworzącym płaszcz, pozyskanym w trakcie budowy fosy o szerokości pierwotnej ok.15-20 m i średniej głęb. 5-6 m. W trzeciej fazie, po intensywnym pożarze, rozbudowano wieżę oraz jeden z budynków w obrębie dawnych murów obwodowych. Kolejne etapy związane były z użytkowaniem terenu w późnym średniowieczu i czasach nowożytnych, niestety słabo czytelne, na skutek poważnych niwelacji, zwłaszcza w XIX w., kiedy rozpoczęto budowę cerkwi ŚŚ. Cyryla i Metodego. W trakcie badań nie stwierdzono śladów grodu z IX w., znanego z zapisu J. Długosza i fragmentów ceramiki znalezionej na złożu wtórnym w pn. części kopca. Na uwagę zasługuje też odkrycie w pn. części plateau kopca, śladów kolejnej budowli murowanej, być może reliktów jednej z pozostałych cerkwi wzniesionych przez księcia Daniela. Zebrano w trakcie wielosezonowych badań wyjątkowo liczne zabytki ruchome, wśród których dominują fragmenty ceramiki naczyniowej. Do cennych znalezisk należą także m.in.: ułamki bransolet szklanych, fragment srebrnej zausznicy, krzyże-zawieszki z X-XIII w., wczesnośredniowieczne kłódki cylindryczne, monety (w tym grosz praski Karola IV Luksemburskiego z lat 1346-1378, denar Władysława Jagiełły) oraz ceramika budowlana (płytki posadzkowe) i kamienne detale architektoniczne.

Grodzisko jest ogólnodostępne dla zwiedzających.


Źródło: https://zabytek.pl/pl/

_________________
Obrazek


Góra 
 Zobacz profil  
 
 Tytuł:
 Post Napisane: niedziela, 19 lutego 2017, 18:18 
 


Góra 
  
 
 Tytuł: Re: Opis
 Post Napisane: czwartek, 1 lutego 2018, 22:14 
Offline
Avatar użytkownika

Dołączył(a): piątek, 15 lipca 2016, 15:43
Posty: 39258
Lokalizacja:

Gród książęcy założony na kredowym pagórze. Dawny ośrodek rezydencjalno-sakralny. Obecnie położony w centrum miasta.

Opis:

Ośrodek chełmski założono na kredowym pagórze nazwanym Wzgórzem Katedralnym. Wzgórze to budują skały górnokredowe wznoszące się od około 205 do 230 m n.p.m Nazwa Chełm ma charakter topograficzny, na co wskazuje prasłowiański rdzeń „chlm” oznaczający wzniesienie, pagórek. Po raz pierwszy została odnotowana w źródłach pisanych w połowie XIII wieku. Góra Chełmska lub Góra Katedralna to nazwa wschodniej części wzgórza z górującą, najwyżej położoną Wysoką Górką. Obecnie znajduje się tutaj zabytkowy zespół sakralny.

Pierwsze badania archeologiczno-architektoniczne na grodzisku w Chełmie miały miejsce w latach 1910-1912 i były prowadzone przez P. Pokryszkina i F. Korałłowa. Ponowne badania wykonano w latach 1966-1968. Pracami kierował Wiktor Zina i Władysław Grabski przy współudziale Jana Gurby i Ireny Kutyłowskiej. Kolejny etap prac miał miejsce w 2001 roku. Od 2010 roku badania wykopaliskowe prowadzone są niemal corocznie (2010-2012, 2013, 2015-2017) przez Zespół kierowany przez Andrzeja Buko.

Podstawowym źródłem do dziejów średniowiecznego Chełma jest Kronika halicko-wołyńska, która w zasadniczej części została zredagowana na dworze księcia Daniela Romanowicza. Wzmianki o Chełmie pojawiały się w Kronice pomiędzy 1223 a 1288 rokiem.

W ciągu niemal 100 lat badań na terenie wzgórza Wysoka Górka odkryto relikty grodu z architekturą rezydencjalno-sakralną. Budowa założenia i jego przebudowy architektoniczne i militarne oraz czas funkcjonowania odnoszony jest do okresu od lat 30. XIII wieku do połowy wieku XIV.

W wyniku przeprowadzonych dotąd badań udokumentowano pozostałości wału drewniano-ziemnego oraz relikty sześciu budowli murowanych i drewnianych (A1-mur obwodowy, A-budowla z piaskowców i glaukonitytu, B-budowla, tzw. wieża, C-budowla z piaskowców i kredy (partia górna), C1-budowla z piaskowców i kredy (partia dolna), D-budowla z części północnej wzgórza).

FAZA 1. BUDOWA ZESPOŁU REZYDENCJONALNEGO I JEGO ZNISZCZENIE (budowa studni, konstrukcja nasypu i murów obwodowych oraz budowli A i C [?], fosy).

Wyniki badań pochodzące z wykopów nr 17, 23-28, 31, 34, 35 oraz dane z odwiertów 1-5 wskazują, iż na głębokości 4,5-5 m od powierzchni terenu, znajduje się utwardzony poziom, będący naturalną, ale wyrównaną powierzchnią skały lub intencjonalnie ułożoną strukturą z iłu i opoki. Strop tej powierzchni występujący od 232,25 do 232,9 m n.p.m. stanowi najniższy, uchwycony poziom pozbawiony materiałów zabytkowych.
Kolejne dane wskazują na podjęcie ogromnej akcji budowlanej na tym terenie. Etapem pierwszym było wykonanie z utworów gliniastych i pokruszonego glaukonitytu utwardzonego nasypu o miąższości 2-2,5 m. Został on udokumentowany na terenie całego wzgórza, zarówno w części południowej jak i północnej. Wydzielono dwa etapy jego sypania. W partii zewnętrznej wzgórza jest to głównie materiał ilasty lub mieszany ilasto-glaukonitytowy. Równocześnie z wykonywaniem nasypu wzniesiono 2-metrowej szerokości mur obwodowy z monumentalną bramą wjazdową. Budynek lub raczej dziedziniec (A1) wykonano z ciosów glaukonitytowych. Budowla ta (A1) miała „schodkową” konstrukcję partii fundamentowej. Kamienna, zewnętrzna część muru została posadowiona bezpośrednio na „skale” (spąg - 233,2 m n.p.m.), natomiast fundament wewnętrzny był strukturą kamienno-ziemną (spąg - 234,8 do 235,15 m n.p.m.) łączącą konstrukcyjne mur z ziemnym nasypem. Na podstawie danych takich jak posadowienie muru (zbadane w 8 punktach), jego konstrukcja, surowiec, technika oraz brak rozwarstwień, można potwierdzić jednakowy czas wzniesienia murów obwodowych o wymiarach 22,5 x 33 m i szerokości 2 m. Ich relacja z nasypem wskazuje, iż obydwa elementy były zaplanowane i realizowane w ramach tej samej akcji budowlanej. Celem wyrównania powierzchni budowlanej przestrzeń wewnątrz murów obwodowych wyłożono materiałem ilastym oraz 2-3 cm warstwą pokruszonego piasku glaukonitytowego oraz wyłożono brukiem.
Ostatnie badania pozwoliły udokumentować studnię wymienianą w Kronice halicko-wołyńskiej. Jej lokalizacja w części północnej wzgórza, nawiercona głębokość (pow. 10 m; wg KHL ok. 50-60 m) i zasypisko wskazują na taką właśnie funkcję. Logika działań budowlanych sugeruje, iż obiekt ten musiał powstać jako jeden z pierwszych, a urobek z drążenia studni zapewne wykorzystano przy wznoszeniu nasypu. Podobnie z dookolną fosą, którą odkryto u podnóża założenia. Miała szerokość do 10 m i głębokość około 5 m.
Budowle A i C1. Pozostałości budowli zidentyfikowano wewnątrz opisywanego wyżej muru obwodowego (A1). W trakcie badań nie uzyskano jednoznacznych świadectw stratygraficznych określających moment wzniesienia tych budowli (faza 1 lub 2) ze względu na zniszczenie styków warstw „dochodzących” do murów, jak i wobec braku warstw pierwotnych wewnątrz obiektów.
Destrukcje budowli fazy 1. Najpewniej rezydencja fazy 1 nie została ukończona w całości. Zniszczeniu (katastrofa budowlana?) uległ mur SE. Nie odkryto również pozostałości użytkowania.
W trakcie prac archeologicznych udokumentowano liczne świadectwa zniszczenia górnej partii muru obwodowego w postaci warstw gruzowiskowych. Jego część dolna zachowała się do 1,5 m. Nie została wyjaśniona sytuacja w części północnej wzgórza – czy istniał już wówczas analogiczny nasyp i zabudowa, czy też nie?
Chronologia tej fazy na podstawie danych archeologicznych i historycznych – lata 30. XIII w. – przed 1240 r.

FAZA 2. ODBUDOWA I ZMIANA FORMY ZAŁOŻENIA (budowa wału, budowle A, B, C1, D).

Na reliktach fazy 1 dokonano odbudowy założenia. Poziom destrukcji stał się kolejnym poziomem budowlanym dla wzniesienia budowli B (wieża) i D (?) oraz odbudowy (?) budowli A i C. W części północnej wzgórza odkryto budowlę z cegieł i kamienia „spiętą” elementami drewnianymi. Cegła została wydatowana metodą termoluminescencji (TL) na lata 1243±35 AD. W części centralnej grodu wzniesiono z piaskowca budowlę prostokątną o wymiarach 11 x 12 m. Jej użytkowanie do połowy XIV wieku potwierdza znalezisko grosza praskiego Karola IV Luksemburskiego (data bicia monety 1346-1378) z najmłodszej warstwy. Całą powierzchnię wzgórza objęto wałem drewniano-ziemnym. Czytelne jest dostawienie konstrukcji do niefunkcjonujących już wówczas murów obwodowych A1.
Szczegółowe rozpoznanie tych fortyfikacji wykonano w 2001 roku. Składała się ona z konstrukcji skrzyniowych o szerokości 6 m wypełnionych gruzem glaukonitytowo-opokowym. Potwierdzono dwa poziomy konstrukcji drewnianych przedzielonych niwelacyjną kredą, z których najmłodszy datowany jest na wiek XIV (C14: 1294-1406 AD – 95,4%; 1301-1397 AD – 68,2%). Chronologia tej fazy – tj. jej budowy, określana jest wstępnie pomiędzy latami 40. XIII w. do 1253 r. Budowle tu wzniesione funkcjonowały do połowy XIV w. Ważne daty historyczne, które mogą być punktem odniesienia: budowa ceglanej cerkwi Bogurodzicy przed 1253 r. (pojawienie się warsztatu ceglanego), istotnym był również rok 1256 opisany w Kronice jako czas wielkiego pożaru. Spalone konstrukcje drewniane zidentyfikowane w ilastej warstwie uzyskały datowanie C14: 1154-1259 AD (95,4%).

FAZA 3. PRZEBUDOWA ZESPOŁU REZYDENCJONALNEGO

Najpewniej po pożarze, którego ślady są czytelne na terenie grodu odbudowano budowlę B i poszerzono budowlę A (dostawiony mur fundamentowy; natomiast brak danych archeologicznych o funkcjonowaniu bud. C, C1 i D). Zabudowa grodu w tej fazie, poza wspomnianymi kamienno-drewnianymi budowlami, była drewniana. Ślady budynków stwierdzono w części północnej grodu. Początki tej fazę można datować na okres po 1259 r., a funkcjonowanie budowli i grodu co najmniej do połowy wieku XIV.
UWAGI. Zniszczenie warstw późnośredniowiecznych i nowożytnych w wyniku niwelacji XIX-wiecznych i późniejszych.

Badania archeologiczne:

- 1910-1912 (badania archeologiczno-architektoniczne) P. Pokryszkin
- 1966-1968 (badania archeologiczno-architektoniczne) W. Zin, W. Grabski
- 2001 (badania wykopaliskowe) A. Buko
- 2010-2012 (badania wykopaliskowe) A. Buko
- 2013 (badania wykopaliskowe) T. Dzieńkowski
- 2015-2017 (badania wykopaliskowe) A. Buko

Miejsce przechowywania zbiorów:

- Muzeum Ziemi Chełmskiej w Chełmie

Żródło: http://atlasgrodzisk.pl/

_________________
Obrazek


Góra 
 Zobacz profil  
 
 Tytuł: Re: Opis
 Post Napisane: sobota, 23 marca 2019, 23:32 
Offline
Avatar użytkownika

Dołączył(a): piątek, 15 lipca 2016, 15:43
Posty: 39258
Bolesław Zimmer (1974), powołując się na kroniki Długosza i wyniki prac archeologicznych z lat 60., zauważa, że gród chełmski był jednym z Grodów Czerwieńskich. Na jego gruzach kniaź Daniel zbudował nowy gród, do którego w roku 1239 przeniósł z Halicza stolicę swego księstwa. Również rosyjski archeolog Paweł Rappoport (1954), omawiając wyniki badań prowadzonych w Chełmie na Wysokiej Górce w latach 1910–1912, podaje, że gród danielowski został pobudowany na istniejącym już wcześniej; podobne informacje powtarzają się w publikacjach wielu autorów. Zdaniem Andrzeja Poppe (1958) jest wysoce prawdopodobne, że Chełm, traktowany jako ośrodek grodowy, zaistnieć mógł już w XI w. W tym sensie informacja o nowych inwestycjach Daniela w tym mieście i wybudowaniu grodu na zalesionym terenie oznaczać może, że władca ten nie tyle wybudował, ile w istocie podźwignął warownię, będącą w XII w. w stanie upadku. Ten wątek sugestywnie oddaje fragment przekazu kroniki hipackiej o okolicznościach powstania danielowskiego Chełma: Jak wcześniej pisałem o spaleniu grodu Chełm w czasie wyprawy Kuremsy, Chełm gród tak był stworzony z polecenia bożego. Daniel panując we Włodzimierzu założył gród Uhrusk i postawił w nim biskupa. Gdy jeździł po polu czyniąc łowy, zobaczył miejsce piękne i zalesione na górze. Obchodząc je dookoła polem [otoczone dookoła polem], zapytał tuziemców: „Jak się nazywa to miejsce?”. Oni powiedzieli: „Jego nazwa jest Chełm”. I polubił miejsce to i pomyślał, aby założyć na nim gródek mały, obiecując Bogu i św. Janowi Złotoustemu, że stworzy [tam] cerkiew pod jego wezwaniem [w jego imię]. I stworzy[ł] gródek mały i widział, że Bóg pomocnikiem jego i święty Jan wspomożycielem i stworzył gród inny. Jegoż Tatarzy zdobyć nie zdołali, kiedy Baty wziął całą ruską ziemię”. (Kronika halicko-wołyńska, tłum. D. Dąbrowski) Z przytoczonego tekstu wynika, że miejsce, które zobaczył książę, miało już wtedy nazwę, pod którą znamy je do dnia dzisiejszego. Nie było też pustką osadniczą, skoro natknął się na mieszkańców, a wokół znajdowały się pola uprawne. Należy raczej przyjąć, że okres, w którym epizod ten się rozegrał (lata 30. XIII w.), oznaczał czas upadku dotychczasowej substancji miejskiej ośrodka i jego mieszkańców. Wraz z podjęciem inicjatywy budowy w tym miejscu nowego ośrodka władzy rozpoczął się więc nowy etap rozwojowy w dziejach miasta, w którym dużą rolę obok miejscowych odegrali także wieloetniczni osadnicy. Inni badacze uważają jednak, że ośrodek miejski w Chełmie zaistniał dopiero po opisywanych wydarzeniach. Pogląd taki sformułował przed laty Jerzy Kłoczowski (1958). Zdaniem tego autora, zarówno gród, jak i towarzyszące mu podgrodzia rozwinęły się w XIII w., czyli w okresie panowania na Rusi włodzimiersko-halickiej księcia Daniela Romanowicza. Gród posadowiony został na zalesionej górze, a zatem w miejscu, gdzie zgodnie z przekazem latopisu nie było wcześniej osadnictwa. Autor ten zakłada również, że w świetle analizy źródeł pisanych można wydzielić dwie fazy najstarszego grodu: w pierwszej fazie byłby to gród na Wysokiej Górce (mały gródek), w drugiej zaś gród dwuczłonowy z siedzibą księcia, w którym Wysoka Górka stanowiła ostatnie refugium załogi. W systemie obronnym mieścić się miała również wieża kamienno-drewniana stojąca w centralnej części Wysokiej Górki.

Źródło: Stołpie, Tajemnice kamiennej wieży, Andrzej Buko, Warszawa 2009, str. 39

_________________
Obrazek


Góra 
 Zobacz profil  
 
 Tytuł:
 Post Napisane: sobota, 23 marca 2019, 23:32 
 


Góra 
  
 
Wyświetl posty nie starsze niż:  Sortuj wg  
 
Utwórz nowy wątek Odpowiedz w wątku  [ Posty: 3 ] 

Strona główna forum » Grodziska Lubelskie » Chełm Grodzisko


Kto przegląda forum

Użytkownicy przeglądający ten dział: Brak zidentyfikowanych użytkowników i 1 gość

 
 

 
Nie możesz rozpoczynać nowych wątków
Nie możesz odpowiadać w wątkach
Nie możesz edytować swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz dodawać załączników

Skocz do:  
cron
To forum działa w systemie phorum.pl
Masz pomysł na forum? Załóż forum za darmo!
Forum narusza regulamin? Powiadom nas o tym!
Tłumaczenie phpBB3.PL