Opis

hadesssloakoon

Na 1100 m. ku północy od zamczyska golińskiego i również tyle od Siedlemina ku południowi leży po prawej stronie Lubieszki również okop, wspominany już r. 1555 w księgach ziemskich pyzdrskich jako „locus dictus Grodzisko" między Goliną a Siedleminem. Nazwa ta między ludem poszła w zapomnienie, a dziś miejsce to ogólnie zowią „Okopem". Grodzisko to leży tuż nad granicą Goliny, na gruntach należących dawniej do obszaru dworskiego Siedlemina. Po rozparcelowaniu tegoż majątku w r. 1893 dostał się okop ten wraz z kilkumorgową parcelą w posiadanie Jakuba Kardacha, gospodarza z Goliny, który oczyściwszy go z ciernia, chroniącego nasyp ten przez wieki całe od zagłady, obrócił ziemię pod uprawę. W bliskości miejsca tego — mniej więcej 200 kroków na południe- — znajdował się jeszcze w pierwszej połowie zeszłego stulecia dziś już nie istniejący folwark Sępowo, należący do dóbr siedlemińskich. Tu wzdłuż brzegów Lubieszki ciągnie się pasmo wzgórz 10—15 m wysokich; na najwyższem z nich i najbardziej ku rzece wysuniętem zbudowano nasze grodzisko. Lubieszką czyni tu nagły zakręt, tak iż wody jej niemal z 3 stron okalają podnóże tego wzgórza i uniemożliwiają, zwłaszcza przy wyższym stanie wody, dostęp do okopu.

Grodzisku temu grozi z powodu uprawy ziemi powoli zupełna zagłada. Wały do nie-dawna przeszło 1 m wysokie i 20 m szerokie, dziś zaledwie są widoczne. Okop ten ma 180 m obwodu, a 57 m średnicy, kotlina zaś wewnętrzna ma około 20 m średnicy.

Na okopie tym znajduje się mnóstwo po-piołu, węgli nieraz do 20 cm grubych, kawałków polepy i skorup od różnych naczyń. Skorupy pochodzą przeważnie od naczyń ręką wyrabianych z gruboziarnistej gliny, są koloru zewnątrz szarożółtawego, wewnątrz czarnego, i mają brzeg słabo tylko wygięty. Ornamentu falistego nie znalazłem na żadnej. Tylko kilka skorup; zdobionych w linje poziome, równoległe (zatem z późniejszego czasu) nosi na sobie wyraźne ślady koła garncarskiego. Z że-laznych przedmiotów znalazłem kawałek ostrza mocno zardzewiałego od niewiadomego narzędzia i połowę wędzidła wewnątrz próżnego 2—3 cm grubego a 12 długiego (ryc. 9 dołem). Również znalazłem orzech laskowy. Gospodarz Kardach wyorał na okopie całe naczynie, według opisu blisko 25 cm wysokie, szarożółtawe wewnątrz czarne, które uległo zniszczeniu; prócz tego znajdowano tu częściej groty żelazne od dzid i również mniejsze od strzał do kuszy i bronzowe „guzy", prawdziwości opowiadań nie mogłem atoli stwierdzić, gdyż nikt nie może pokazać znalezionego przedmiotu. Widywano też częściej na miejscu tem „palące się pieniądze".

Na południowej części okopu, gdzie nasyp jest najlepiej zachowany, wyorują się z głębi wielkie kawałki gliny do czerwoności przepalonej, z odciskami grubszych belek i również zwęglone kawałki drzewa grubości 20—30 cm. Z tego wnosićby można, że do budowy używano wiązań z drzewa, które wypełniane gliną, a na wierzchu dopiero ziemią. Takie to wiązanie poprzeczne z drzewa stwierdził prof. Schuchhardt z Berlina przy badaniu okopu pod Poczdamem, zwanego „die Römerschanze bei Potsdam".

Na zachodniem zboczu wzgórza znajduje się gruba warstwa popiołu, której spodu nawet pług nie może dosięgnąć. Niepodobieństwem jest, aby tak gruba warstwa powstać mogła przy zburzeniu fortalicji na okopie zbudowanej. Najprawdopodobniej popioły te pochodzą od ognia, wieczorem na cześć bożków się palącego. Przypuszczać zatem należy, że okop ten, mimo że zbudo-wany na wzgórzu z natury już ubezpieczonem, był głównie miejscem zebrań i kultu religijnego.

Źródło: Grodziska Powiatu Jarocińskiego, K. F. Gibasiewicz, str. 219-227 [w:] Przegląd Archeologiczny, Tom II, R.5, Z.2, 1923

Grodziska Polski

Opis

Opis

Opis

Kto przegląda forum