|
|
Grodziska Polski
|
|
Teraz jest czwartek, 28 marca 2024, 21:06 Strefa czasowa: UTC
|
Strona 1 z 1
|
[ Posty: 1 ] |
|
Autor |
Wiadomość |
hadesssloakoon
|
Tytuł: Opis Napisane: sobota, 8 grudnia 2018, 19:40 |
|
Dołączył(a): piątek, 15 lipca 2016, 15:43 Posty: 39258
|
Późnośredniowieczny tzw. gródek stożkowaty z m. Woskowice Małe (stanowisko 5, AZP 80-36/39) jest cennym zabytkiem archeologicznym, źródłem do poznania późnośredniowiecznych rycerskich założeń rezydencjonalno-obronnych. Zabytek posiada utrwaloną w krajobrazie czytelną formę terenową i jest jednym z nielicznych tego typu obiektów zlokalizowanych na Śląsku.Późnośredniowieczny tzw. gródek stożkowaty z m. Woskowice Małe (stanowisko 5, AZP 80-36/39) jest cennym zabytkiem archeologicznym, źródłem do poznania późnośredniowiecznych rycerskich założeń rezydencjonalno-obronnych. Zabytek posiada utrwaloną w krajobrazie czytelną formę terenową i jest jednym z nielicznych tego typu obiektów zlokalizowanych na Śląsku.
Usytuowanie i opis:
Zabytek znajduje się w bliskim sąsiedztwie wsi, na wschód od zabudowań i drogi (ok. 150 m od niej), w lesie, nad brzegiem rz. Starej Studnicy.
Grodzisko stożkowate w Woskowicach Małych to dobry przykład reliktów późnośredniowiecznego, niedużego drewniano-ziemnego założenia o funkcji rezydencjonalno-obronnej, będącego najprawdopodobniej siedzibą rycerską.
Obiekt – centralny nasyp jest w planie w przybliżeniu kolisty, ma średnicę ok. 35-40 m i powierzchnię ok. 10 arów (pomiary w oparciu o dane LiDAR). Wysokość kopca – nasypu wynosi ok. 3,5. Fosa nie jest dobrze czytelna, natomiast na północ od stożka znajduje się niewysoki wał. Na zabytku rośnie masywny, wiekowy i dostojny dąb.
Historia:
Gródek stożkowaty w Woskowicach Małych ma późnośredniowieczną metryką i jest datowany na XIV – XV w., choć jego początki mogą sięgać już końca XIII w. Genezę niedużych założeń obronnych, wznoszonych na sztucznie usypanych kopcach, lub naturalnych wzniesieniach i otaczanych fosą, wiąże się z Normanami i Europą Zachodnią, gdzie tego typu obiekty rozpowszechniły się już w poł. IX w., a jak uważają niektórzy najstarsze mogą pochodzić nawet z VIII w. We Francji gródki na kopcu określa się jako motte, natomiast w Niemczech używa się terminu Wasserburge.
W Polsce tzw. gródki stożkowate datowane są z reguły na XIII-XV w. Na terenie naszego kraju założenia tego rodzaju rozpowszechniły się w 2. poł. XIII w., zapewne najwięcej z nich wzniesiono w XIV w., w XV stuleciu stopniowo zaczynały wychodzić z użycia, a okres ich funkcjonowania zamyka się na początku XVI w. – choć pojedyncze siedziby przetrwały aż do XVIII w. Według L. Kajzera wieżowe dwory były elementem symboliki stanu rycerskiego i powstały oraz kształtowały się wraz z innymi jego wyznacznikami. Kastellolodzy szacują, że małych gródków rycerskich, „obronnych dworów” (drewnianych zamków) było w Polsce ok. 10 razy więcej niż murowanych dużych założeń zamkowych, wznoszonych przez zamożniejszych feudałów. W XIV w. były to już obiekty bardzo popularne i licznie występujące w krajobrazie kulturowym polskiego średniowiecza.
Stan i wyniki badań:
Obiekt był badany sondażowo w 1971 r. przez Z. Bagniewskiego. Prace wykopaliskowe pozwoliły określić chronologię zabytku na koniec XIII, XIV i XV w.
Dzięki badaniom archeologicznym, przeprowadzanym w całym kraju, posiadamy wiedzę na temat tego jak wyglądały i jak budowano średniowieczne, drewniano-ziemne, obronne siedziby, które ze względu na ich nieduże rozmiary określa się też jako gródki lub dwory rycerskie, a nawet jako „drewniane zameczki”. Na lokalizację gródków preferowano miejsca o stałym dostępie do wody i z natury obronne. Gródki lokowano najczęściej na obszarach podmokłych, łąkowo-bagiennych w bezpośrednim sąsiedztwie niedużych cieków rzecznych, co zapewniało dostęp do wody i ograniczało dojście do obiektu, a przez to zwiększało jego obronność. Obiekt w miejscowości Woskowice Małe jest tu dobrym przykładem. Niektóre gródki wznoszono na niewysokich wzgórzach-pagórkach dominujących nad okolicą lub na wyniesionych cyplach teras nadrzecznych. Zdaniem J. Kaźmierczyka lokalizacja poszczególnych gródków stożkowatych na Śląsku w dużym stopniu związana jest z przebiegiem granic poszczególnych księstw.
Generalizując, „klasyczny” tzw. gródek rycerski był relatywnie niedużą, skromną siedzibą i de facto był bardzo prostym założeniem obronnym, tak jak obiekt w Woskowicach Małych. Posiadał solidną drewnianą wieżę rezydencjonalno-obronną, wybudowaną w technice zrębowej, a posadowioną na sztucznie usypanym kopcu-nasypie. Kopiec ziemny z wieżą otoczony był szeroką fosą, którą wydrążano w trakcie wznoszenia nasypu. Usypanie kopca z jednej strony, czyniło założenie bardziej niedostępnym i w związku z tym zwiększało jego obronność, a z drugiej strony, niejednokrotnie było konieczne i służyło odizolowaniu siedziby-dworu od podmokłego podłoża. Wysokość zachowanych kopców wynosi zazwyczaj jedynie kilka metrów, ich podstawy są w planie najczęściej w przybliżeniu koliste lub lekko owalne, znacznie rzadziej czworoboczne, a ich średnice z reguły mieszczą się w przedziale 20-50 m. W przypadku gródków budowanych na pagórkach i cyplach oszczędzano nakładu pracy, ponieważ sztuczny nasyp nie musiał być już wysoki, a fosa niekoniecznie musiała otaczać obiekt – wystarczyło jedynie odciąć go tą przeszkodą od pozostałej części cypla. Uważa się, że wieża, wraz z ewentualnymi towarzyszącymi jej niewielkimi budynkami, otoczona była drewnianą palisadą lub płotem, a sam kopiec wzmacniano np. palami lub faszynowaniem, tak by był jak najbardziej stabilny i odporny na osuwanie się. Gródek tego rodzaju z pewnością posiadał też drewniany most przerzucony nad szeroką fosą. Odkryto również relikty założeń, które były bardziej rozbudowane i nieco większe, np. składały się z dwóch kopców, lub posiadały dodatkowy wał (oryginalnie zapewne drewniano-ziemny) i drugą okalającą całość fosę. Zachowana wieża książęca w Siedlęcinie, pow. jeleniogórski, woj. dolnośląskie jest przykładem takiego rodzaju założenia rezydencjonalno-obronnego w wersji luksusowej i dla zamożnego feudała.
Obiekt dostępny przez cały rok, sezonowo trudno dostępny ze względu na zalewanie najbliższej okolicy i prowadzącej do niego drogi gruntowej.
Oprac. Michał Bugaj
Źródło: https://zabytek.pl/pl/
_________________
|
|
|
|
|
Reklama
|
Tytuł: Napisane: sobota, 8 grudnia 2018, 19:40 |
|
|
|
|
|
|
|
|
Strona 1 z 1
|
[ Posty: 1 ] |
|
Teraz jest czwartek, 28 marca 2024, 21:06 Strefa czasowa: UTC
Użytkownicy przeglądający ten dział: Brak zidentyfikowanych użytkowników i 1 gość |
|
|
|
Nie możesz rozpoczynać nowych wątków Nie możesz odpowiadać w wątkach Nie możesz edytować swoich postów Nie możesz usuwać swoich postów Nie możesz dodawać załączników
|
|
|